Jan Tomaszewski
27.09.2006
Edycja 2006 >>

Jan Tomaszewski (ur. 9 stycznia 1948 we WrocÅ‚awiu) – polski piÅ‚karz, wystÄ™pujÄ…cy na pozycji bramkarza, trener, publicysta sportowy. Wielokrotny reprezentant Polski w piÅ‚ce nożnej, medalista olimpijski. PoseÅ‚ na Sejm VII kadencji.

KarierÄ™ piÅ‚karskÄ… rozpoczÄ…Å‚ w ÅšlÄ…sku WrocÅ‚aw, w barwach tej drużyny zadebiutowaÅ‚ w I lidze. W latach 1963–1967 byÅ‚ zawodnikiem Gwardii WrocÅ‚aw. W 1971 przeszedÅ‚ do Legii Warszawa. Jednak po kilku sÅ‚abych wystÄ™pach straciÅ‚ miejsce w pierwszej jedenastce i w 1972 przeniósÅ‚ siÄ™ do ŁKS Łódź, gdzie udaÅ‚o mu siÄ™ wywalczyć pozycjÄ™ jednego z najlepszych polskich bramkarzy. Od 1978 wystÄ™powaÅ‚ za granicÄ… – w Beerschot i Herculesie Alicante.

Jako piÅ‚karz najwiÄ™ksze sukcesy odniósÅ‚, grajÄ…c w reprezentacji Polski. W drużynie narodowej zadebiutowaÅ‚ 10 października 1971 w meczu eliminacji mistrzostw Europy z drużynÄ… RFN – wyznaczony wówczas do gry Piotr Czaja tuż przed meczem rozchorowaÅ‚ siÄ™ i musiaÅ‚ zostać zastÄ…piony przez Jana Tomaszewskiego. Reprezentacja Polski przegraÅ‚a 1:3, a debiutujÄ…cego bramkarza krytykowano wówczas za postawÄ™ w tym spotkaniu.

NastÄ™pny mecz w drużynie narodowej rozegraÅ‚ po póÅ‚torarocznej przerwie w marcu 1973. Wówczas wywalczyÅ‚ miejsce w pierwszej jedenastce reprezentacji, z którÄ… jeszcze w tym samym roku uzyskaÅ‚ awans do mistrzostw Å›wiata. PrzyczyniÅ‚a siÄ™ do tego jego postawa w meczu eliminacyjnym z AngliÄ… rozgrywanym 17 października 1973 na stadionie Wembley. Nazwany przed meczem przez angielskiego trenera Briana Clougha clownem Jan Tomaszewski broniÅ‚ skutecznie, przepuszczajÄ…c w meczu tylko jeden strzaÅ‚ oddany przez Allana Clarke’a z rzutu karnego. DziÄ™ki swojemu wystÄ™powi zdobyÅ‚ duży szacunek wÅ›ród angielskich kibiców i zyskaÅ‚ przydomek bohatera z Wembley, a także czÅ‚owieka, który zatrzymaÅ‚ AngliÄ™.

W 1974 braÅ‚ udziaÅ‚ w mistrzostwach Å›wiata w RFN, w których reprezentacja Polski zajęła trzecie miejsce. Dwukrotnie w tych mistrzostwach obroniÅ‚ rzuty karne (jako pierwszy bramkarz w historii na imprezie tego poziomu) – Staffana Tappera w meczu ze SzwecjÄ… oraz Uliego Hoenessa w meczu z RFN. Po mistrzostwach zdobyÅ‚ wielkie uznanie, a Pelé nazwaÅ‚ go najlepszym bramkarzem Å›wiata.

W reprezentacji Polski wystÄ…piÅ‚ również na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 (srebrny medal) oraz na mistrzostwach Å›wiata w Argentynie w 1978, w trakcie których straciÅ‚ miejsce w reprezentacyjnej bramce na rzecz Zygmunta Kukli. W czasie obydwu mistrzostw Å›wiata (1974, 1978) rozegraÅ‚ Å‚Ä…cznie 990 minut w 11 spotkaniach. Do drużyny narodowej powróciÅ‚ w 1981, rozgrywajÄ…c dwa spotkania. Ostatni wystÄ™p, a zarazem jedyny jako kapitan reprezentacji, zanotowaÅ‚ w towarzyskim spotkaniu z HiszpaniÄ… rozegranym w Łodzi 18 listopada 1981. OgóÅ‚em w barwach narodowych wystÄ…piÅ‚ w 63 meczach oficjalnych.

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych bramkarzy w historii polskiej piÅ‚ki nożnej. NależaÅ‚ również do Å›wiatowej czoÅ‚ówki bramkarzy lat 70. Wielokrotnie, także po zakoÅ„czeniu kariery, wystÄ™powaÅ‚ w meczach pokazowych i charytatywnych.

Krótko zajmowaÅ‚ siÄ™ dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… trenerskÄ…. W latach 1989–1990 byÅ‚ trenerem bramkarzy reprezentacji Polski. ProwadziÅ‚ również w kilku meczach drużynÄ™ Widzewa Łódź w sezonie 1989/1990. Jako jeden z nielicznych zaliczyÅ‚ swój trenerski debiut w ekstraklasie jeszcze przed oficjalnym zakoÅ„czeniem kariery – w ostatnim meczu sezonu 1980/1981 kierowaÅ‚ zespoÅ‚em ŁKS Łódź w meczu z Szombierkami Bytom, a w 1982 zagraÅ‚ jeszcze cztery mecze jako zawodnik. Krótko byÅ‚ asystentem trenera reprezentacji Polski, kiedy to funkcjÄ™ tÄ™ peÅ‚niÅ‚ Andrzej Strejlau.

Mając na koncie 63 mecze w barwach reprezentacji Polski, należał do Klubu Wybitnego Reprezentanta. 28 czerwca 2012 zrzekł się członkostwa w tej organizacji. Decyzję podjął dzień po tym, jak przewodniczący klubu, Władysław Żmuda, złożył wniosek o jego wykluczenie.

Egzamin maturalny zdał we Wrocławiu w 1967. W 1986 ukończył trzyletnie zaoczne studia trenerskie w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

W 1982 wstąpił do Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, popierając wprowadzenie stanu wojennego.

Od lat 90. zajmowaÅ‚ siÄ™ dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… gospodarczÄ…, pracowaÅ‚ jako specjalista ds. marketingu. ByÅ‚ także doradcÄ… Jacka DÄ™bskiego, prezesa UrzÄ™du Kultury Fizycznej i Turystyki. ZajÄ…Å‚ siÄ™ także dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… publicystycznÄ… w zakresie problematyki piÅ‚karskiej. ByÅ‚ m.in. felietonistÄ… dziennika „PrzeglÄ…d Sportowy”, a także komentatorem telewizyjnym w TVP oraz w Wizji Sport. OpublikowaÅ‚ dwie książki Kulisy reprezentacyjnej piÅ‚ki (Promise Publishing Institute, Łódź 1991) oraz PZPN czy przestÄ™pcy zrzeszeni przeciw nam (Zysk i S-ka, PoznaÅ„ 2004).

W swoich nieraz kontrowersyjnych wypowiedziach publicznych wielokrotnie krytykowaÅ‚ dziaÅ‚alność wÅ‚adz Polskiego ZwiÄ…zku PiÅ‚ki Nożnej – w okresie prezesury Mariana Dziurowicza nazywaÅ‚ PZPN dziurolandem, a po objÄ™ciu funkcji prezesa przez MichaÅ‚a Listkiewicza ludzi z nim wspóÅ‚pracujÄ…cych nazywaÅ‚ listkoludkami[3]. Na proÅ›bÄ™ MichaÅ‚a Listkiewicza objÄ…Å‚ w 2005 funkcjÄ™ szefa specjalnie powoÅ‚anej komisji etyki PZPN, majÄ…cej zajmować siÄ™ ujawnianiem i karaniem nieprawidÅ‚owoÅ›ci oraz nieuczciwoÅ›ci w krajowych rozgrywkach ligowych.

Podczas wyborów prezydenckich w 2010 wspieraÅ‚ kandydaturÄ™ JarosÅ‚awa KaczyÅ„skiego[4]. W 2011 kandydowaÅ‚ w wyborach parlamentarnych z ostatniego miejsca na liÅ›cie komitetu wyborczego Prawa i SprawiedliwoÅ›ci w okrÄ™gu wyborczym nr 9 w Łodzi i uzyskaÅ‚ mandat poselski, otrzymujÄ…c 8114 gÅ‚osów (2,24% gÅ‚osów oddanych w okrÄ™gu)[5]. Nie przystÄ…piÅ‚ do partii. 25 maja 2012 zostaÅ‚ zawieszony na miesiÄ…c w prawach czÅ‚onka klubu parlamentarnego PiS[6]. 27 lipca 2014 zapowiedziaÅ‚ na nastÄ™pny dzieÅ„ rezygnacjÄ™ z czÅ‚onkostwa w klubie, jednak prezes partii JarosÅ‚aw KaczyÅ„ski poinformowaÅ‚ nastÄ™pnego dnia o jego wykluczeniu z klubu[7]. 4 lutego 2015 zostaÅ‚ przyjÄ™ty do klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej[8]. W wyborach w 2015 z piotrkowskiej listy PO nie uzyskaÅ‚ poselskiej reelekcji.

Rodzice Jana Tomaszewskiego przyjechali do Wrocławia z Wileńszczyzny.

Trzykrotnie żonaty. Trzecia żona (od 1988), Katarzyna CaliÅ„ska-Tomaszewska, byÅ‚a mistrzyniÄ… Polski w tenisie stoÅ‚owym; ma dwie córki: PaulinÄ™ i MaÅ‚gorzatÄ™.

ŹródÅ‚o: Wikipedia

Powrót